Đối với nhiều chủ doanh nghiệp, lần đầu bán hàng bao giờ cũng đầy thách thức. Hàng triệu vấn đề cùng nảy sinh như: Làm thế nào để sản phẩm của mình nổi bật hơn so với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh? Tiếp cận khách hàng như thế nào? Làm thế nào để thuyết phục họ đặt hàng? Xử lý thế nào khi họ từ chối? Dưới đây là 25 bí quyết của các chuyên gia hàng đầu giúp bạn tìm ra lời giải cho những thách thức đó và khiến khách hàng không thể nói “Không”.
Ảnh minh họa
Brian Tracy: Bí quyết cho những doanh nhân lần đầu bán hàng
Brian Tracy, Chủ tịch Hãng Brian Tracy International tại Solana Beach (California, Mỹ), tác giả cuốn Advanced Selling Strategies (Chiến lược bán hàng hiệu quả) và Great Little Book on Successful Selling (Cuốn sách nhỏ hữu ích cho hoạt động bán hàng thành công) - đưa ra 5 bí quyết dành cho những người mới kinh doanh lần đầu như sau:
1. Bán lợi ích, chứ không phải bán đặc điểm
Theo Tracy, sai lầm lớn nhất của các doanh nghiệp là chỉ tập trung định nghĩa sản phẩm hoặc dịch vụ của mình là gì. Nhưng trên thực tế, công năng của sản phẩm đó mới là điều quan trọng cần nói đến. “Nói sản phẩm chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khoẻ thì mới chỉ là mô tả chung chung đặc điểm của sản phẩm đó. Còn lợi ích thì phải cụ thể hơn, như sản phẩm của tôi làm người dùng ngủ ít hơn, thon gọn hơn nhưng vẫn tràn đầy sức sống và làm được nhiều việc hơn. Đó mới là những lợi thế mà bạn phải tập trung vào quảng bá” - Tracy giải thích.
2. Bán hàng cho những khách hàng tiềm năng nhất
Khách hàng có triển vọng nhất là những người quan tâm sâu sắc đến sản phẩm/dịch vụ của bạn và có khả năng tài chính để mua sản phẩm/dịch vụ đó. Họ là những người sẽ mua nhanh nhất. Lời khuyên của Tracy: “Nếu bạn bán máy photocopy, đừng cố bán hàng cho những người chưa bao giờ mua máy này. Hãy bán cho những ai đã từng có một chiếc hoặc những ai mà bạn biết là sẽ quan tâm đến sản phẩm này. Hãy cho họ thấy sản phẩm của bạn hơn hẳn những sản phẩm cùng loại như thế nào”.
3. Nêu bật sự khác biệt của sản phẩm
Tại sao khách hàng lại mua sản phẩm của bạn mà không phải của đối thủ cạnh tranh? Mọi người thường không thích phá bỏ sự quen thuộc và tiện nghi thường ngày của mình để thử một điều gì đó mới mẻ. Vì vậy, hãy cho họ ít nhất ba lý do hợp lý để dùng thử sản phẩm của bạn, ví dụ, sản phẩm/dịch vụ của bạn có tốc độ cao hơn, giá thành rẻ hơn và có chất lượng cao hơn.
4. Tiếp xúc trực tiếp
Việc chi những khoản tiền lớn để quảng cáo trên báo giấy hoặc hoặc gửi thư tới khách hàng là một trong những cách bán hàng kém hiệu quả nhất cho những người mới khởi nghiệp kinh doanh. Nên chăng, bạn hãy tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, nếu không gặp mặt thì ít nhất cũng là gọi điện thoại.
5. Chú trọng đến khả năng bán hàng lần thứ hai
Khoảng 85% doanh số bán hàng là nhờ vào những lời quảng cáo truyền miệng. “Đó là kết quả của việc người nào đó khuyên bạn bè hoặc người thân của mình mua sản phẩm/dịch vụ mà họ đã mua và thấy thỏa mãn” - Tracy cho biết. Lời khuyên của Tracy: hãy tập trung thiết lập mối quan hệ với mỗi khách hàng và khuyến khích họ giới thiệu người mua hàng khác cho bạn. Hãy tự hỏi bản thân: Liệu các khách hàng đã thực sự thoả mãn để họ tiếp tục mua sắm sản phẩm/dịch vụ mình đang cung cấp và giới thiệu về mình cho bạn bè, người thân của họ chưa?
Linda Richardson: Kỹ năng trình bày để bán hàng thành công
Linda Richardson, Chủ tịch Công ty The Richardson - một công ty đào tạo kỹ năng bán hàng và lãnh đạo ở Philadelphia, tác giả cuốn Stop Telling, Start Selling: Using Customer Focus Dialogue to Close Sales (Dừng nói, bắt đầu bán: Đặt trọng tâm cuộc hội thoại vào khách hàng để chốt hợp đồng) chia sẻ những bí quyết thuyết trình kinh doanh như sau:
1. Tạo dựng mối quan hệ
Trước khi nói chuyện làm ăn, hãy làm thân với khách hàng. Muốn vậy, hãy tìm hiểu trước về khách hàng xem giữa họ và bạn có điểm chung nào không, công ty của họ gần đây có xuất hiện trên mặt báo hay không? Liệu họ có thích thể thao hay không? Lời khuyên của Richardson: “Hãy đào sâu nghiên cứu về khách hàng và công ty của khách hàng để làm cho mối quan hệ trở nên thực chất hơn”.
2. Đặt nhiều câu hỏi
Đừng đưa ra các câu hỏi mà câu trả lời sẽ chỉ đơn giản là "có" hoặc "không", hoặc chỉ liên quan đến chi phí, giá cả, thủ tục và các yếu tố kỹ thuật khác. Hãy đặt câu hỏi về động cơ mua sắm của khách hàng, những vấn đề họ gặp phải, mong muốn của họ, và đặc biệt là quá trình họ ra quyết định mua hàng. Richardson khuyên: “Đừng ngại hỏi khách hàng rằng tại sao họ lại cảm thấy thế này hay thế kia vì đó sẽ là cách bạn hiểu được các khách hàng của mình”.
3. Tìm hiểu cặn kẽ hơn
Nếu một khách hàng nói với bạn rằng: "Chúng tôi tìm kiếm những sản phẩm/dịch vụ tiết kiệm chi phí và có hiệu suất cao", liệu bạn có nói ngay với họ rằng sản phẩm/dịch vụ của bạn đáp ứng tiêu chí của họ như thế nào không? Một nhân viên bán hàng thông minh sẽ không làm như vậy. Anh ta sẽ lân la dò hỏi thêm. Richardson khẳng định: “Đề nghị khách hàng giải thích cụ thể sẽ giúp bạn định vị sản phẩm của mình tốt hơn và cho khách hàng thấy bạn hiểu rất rõ nhu cầu của họ”.
4. Học cách lắng nghe
Những nhân viên bán hàng nói liên hồi khi gặp gỡ khách hàng không chỉ gây khó chịu cho khách hàng mà còn dễ để vuột mất đơn hàng. Vì thế, bạn nên lắng nghe khách hàng ít nhất trong một nửa thời gian trò chuyện. Bạn có thể cải thiện kỹ năng lắng nghe của mình bằng việc ghi chép, quan sát cử chỉ, thái độ của khách hàng, không kết luận vội vàng và tập trung vào những gì khách hàng đang nói.
5. Dịch vụ hậu mãi
Viết một tấm thiệp cảm ơn, gọi điện hỏi khách hàng xem họ có hài lòng với sản phẩm không, duy trì mối liên hệ thường xuyên trong tương lai. “Bạn phải đi trước khách hàng một bước, luôn cho họ thấy sự quan tâm và lòng nhiệt tình của mình. Dịch vụ sau bán hàng là điều cực kỳ quan trọng”.
Shari Posey: Chuẩn bị sẵn sàng và tỏ ra có trách nhiệm
Một bài thuyết trình sản phẩm thành công thường bắt đầu với một sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kết thúc bằng một lời cam kết đem đến sự hài lòng cho khách hàng. Shari Posey - Chủ tịch hãng Executive Insights, một công ty sản xuất băng audio tại Long Beach, California, chuyên về các sản phẩm phục vụ doanh nghiệp, chia sẻ 5 chiến lược bán hàng hiệu quả nhất của mình như sau:
1. Soạn một bài thuyết trình bán hàng
Hãy cẩn thận nếu không muốn bài thuyết trình của mình như “một bản nháp viết vội”. Muốn thế, phải luôn sử dụng bản thuyết trình dưới dạng văn bản. Trong bản thuyết trình, hãy nêu ra 6 ưu điểm nổi trội của sản phẩm/dịch vụ mà bạn đang bán. Đưa ra những câu hỏi trọng tâm để thăm dò phản ứng của khách hàng với từng điểm một. “Việc này sẽ giúp bạn thu thập được những ý kiến đóng góp, phê bình của khách hàng để rồi từ đó chứng minh cho khách hàng thấy sản phẩm/dịch vụ của bạn đáp ứng tốt những nhu cầu của họ như thế nào”.
2. Ghi lại những lời phê bình
Hãy ghi lại những lời phê bình của khách hàng để tỏ rõ bạn đang lắng nghe họ. Bằng cách này, bạn có thể trả lời chi tiết và cụ thể từng phản biện của khách hàng, cho họ thấy lợi ích mà sản phẩm/dịch vụ của bạn đem lại là gì, ví dụ như tiết kiệm tiền bạc, nâng cao hiệu suất, phát huy tinh thần làm việc của nhân viên, hay nâng cao uy tín của khách hàng.
3. Có khuyến mại/giảm giá/tặng thưởng cho lần đầu mua sản phẩm
Hãy cho khách hàng một cái cớ thật chính đáng để nếu họ thích sản phẩm/dịch vụ của bạn, họ sẽ phải quyết định mua ngay thay vì lưỡng lự rồi trì hoãn vô thời hạn. Những cái cớ ấy có thể là: "Giảm giá 10% nếu mua ngay hôm nay" hoặc "1 giờ tư vấn miễn phí nếu mua trong lúc này".
4. Cam kết 100% hài lòng
Hãy cho khách hàng biết là bạn có trách nhiệm với sản phẩm/dịch vụ của mình đến thế nào. Posey khẳng định: “Có chính sách hoàn trả sản phẩm sẽ góp phần giảm thiểu những khiếu nại từ phía khách hàng và giúp họ hoàn toàn yên tâm về chất lượng sản phẩm/dịch vụ của bạn. Những lời cam kết về sản phẩm phải là vô điều kiện và không bao gồm bất cứ một điều khoản ngầm nào như kiểu "sản phẩm chỉ được bảo hành trong vòng 30 ngày". Thậm chí với cả dịch vụ, bạn cũng có thể cam kết kiểu như “Đảm bảo hài lòng 100%. Không hài lòng không lấy tiền”.
5. Kết thúc bằng hai lựa chọn
Thay vì hỏi: “"Quý vị thấy thế nào?", bạn hãy cho khách hàng có sự lựa chọn. Ví dụ, nếu bạn đang bán sách giáo khoa cho các trường học, hãy hỏi khách hàng xem họ muốn mua cả bộ sách hay mua rời. Khi họ nói ra lựa chọn của mình, hãy viết đơn hàng. “Lúc này khách hàng sẽ khó có khả năng từ chối vì trong thâm tâm, họ nhận ra rằng nói thế tức là họ đã đồng ý với việc mua hàng”.
Bob Bly: Tài liệu bán hàng phải thật sáng
Bạn muốn gây ấn tượng với khách hàng, khiến họ muốn đặt hàng ngay lập tức? Hãy áp dụng những bí quyết thiết kế tài liệu bán hàng của Bob Bly - chuyên gia viết quảng cáo và tư vấn độc lập tại Dumont, New Jersey, tác giả của trên 50 cuốn sách, trong đó có cuốn The Copywriter's Handbook (Sổ tay người viết quảng cáo).
1. Tài liệu bán hàng của bạn phải nhắm tới những đối tượng cụ thể
Ngày nay, nắm rõ và đáp ứng các nhu cầu của mọi khách hàng tiềm năng là điều gần như không thể. Thay vào đó, bạn phải tập trung vào một nhóm đối tượng khách hàng. Cho khách hàng thấy bạn chuyên nghiệp như thế nào. “Bạn có lợi thế bán hàng hơn và đáng tin hơn khi tài liệu bán hàng của bạn nhắm đến những đối tượng khách hàng hết sức cụ thể nào đó. Chẳng hạn bạn hãy nói rằng bạn cung cấp "phần mềm quản trị doanh nghiệp vừa và nhỏ" chứ đừng chỉ nói chung chung là bạn cung cấp "phần mềm quản trị doanh nghiệp".
2. Đánh giá của những người đã sử dụng sản phẩm/dịch vụ
Mọi người có thể không tin những điều bạn nói nhưng sẽ dễ dàng chấp nhận nếu có đánh giá, phản hồi từ những khách hàng đi trước. Thông thường, lời đánh giá, phản hồi của khách hàng cũ sẽ được đánh máy trong ngoặc kép kèm theo tên của người đánh giá và được đưa vào thư chào hàng, brochure giới thiệu sản phẩm và trong các quảng cáo.
3. Đứng dưới góc nhìn của khách hàng để viết
Bly khuyên: “Hãy bắt đầu tài liệu bằng những lời lẽ, hình ảnh thu hút sự quan tâm của khách hàng. Hãy đánh trúng tâm lý tự ngã của họ”. Nếu một đại lý bảo hiểm muốn giới thiệu chương trình bảo hiểm y tế nhân viên mới dành cho các doanh nghiệp nhỏ, thì việc nhắc lại điều hiển nhiên đó trong tài liệu quảng bá của mình (kiểu như "Giới thiệu về Chương trình phúc lợi y tế cho nhân viên") vẫn rất cần thiết. Và nếu đại lý bảo hiểm viết những điều liên quan trực tiếp đến quyền lợi khách hàng thì hiệu quả sẽ cao hơn, chẳng hạn như: "Liệu chi phí bảo hiểm tăng vọt có phải là mối đe dọa cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp?". “Đó mới là điều mà những doanh nghiệp nhỏ phải mua bảo hiểm cho nhân viên quan tâm” - Bly lý giải.
4. Đặt câu hỏi
Một cách tuyệt vời để thu hút sự chú ý của khách hàng là đặt những câu hỏi ngay trên tiêu đề của các tài liệu bán hàng. Chẳng hạn như: "Mọi cửa hàng rửa xe đều phải biết 7 bí quyết này để thành công trong kinh doanh. Còn bạn thì sao?", hay "Tại sao không ai nói cho các nhà cung cấp chảo vệ tinh những sự thật này?".
5. Biến tiêu cực thành tích cực
Nếu công ty bạn chỉ mới hoạt động và chưa bán được nhiều sản phẩm hay chưa thu hút được nhiều khách hàng, thì bạn cũng đừng tuyệt vọng. Hãy sử dụng lối nói tích cực, kiểu như: "Chưa một ai trong số hàng nghìn người hiểu được những lợi thế của sản phẩm XYZ mới này".
Barry Farber: Tìm hiểu khách hàng của bạn
Làm thế nào để đồng cảm với khách hàng của bạn? Theo Barry Farber, chuyên gia hàng đầu về quản lý bán hàng, tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy, bao gồm cuốn 12 Clichés of Selling and Why They Work (12 câu chào hàng quen thuộc và tại sao chúng phát huy hiệu quả), bạn hãy tìm hiểu kỹ lưỡng về công ty của khách hàng và lấy ý kiến phản hồi của họ.
1. Biết rõ về khách hàng và công việc của họ
Các khách hàng luôn muốn bạn hiểu về công việc, về sản phẩm/dịch vụ và cả đối thủ của họ như chính sản phẩm/dịch vụ của bạn. Hãy nghiên cứu về lĩnh vực hoạt động của khách hàng, những vấn đề nổi cộm và xu hướng phát triển, xác định ai là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của họ,… Bạn có thể sử dụng một số công cụ như báo cáo thường niên, ấn phẩm về thương mại, danh bạ của phòng thương mại địa phương, bản giới thiệu, thư, catalogue hoặc đăng ký sử dụng phần mềm của khách hàng,… để tìm hiểu thông tin.
2. Sắp xếp nội dung bản thuyết trình theo đúng trật tự
Cấu trúc cơ bản của bất kỳ bản thuyết trình bán hàng nào đều bao gồm 6 điểm then chốt: làm quen với khách hàng, giới thiệu chủ đề kinh doanh, đưa ra những câu hỏi để hiểu rõ hơn về nhu cầu của khách hàng, tóm tắt những ưu điểm nổi trội của bạn, và chốt đơn hàng. Bí quyết của Farber: “Luôn bắt đầu bằng cách hình dung ra một kết thúc thắng lợi”
3. Ghi chép
Đừng ỷ lại vào trí nhớ của bạn. Hãy hỏi trước khách hàng xem bạn có thể ghi chép trong trong thời gian thảo luận giữa hai bên không. Hãy viết lại những điểm quan trọng mà bạn có thể đề cập đến trong phần thuyết trình sau.
4. Đáp lại lời phê bình của khách hàng
Đáp lại lời phê bình của khách hàng bằng "Tôi cảm thấy, tôi nhận thấy, tôi đã nghĩ đến…": Đừng vội vàng phản ứng khi khách hàng nói "Tôi không quan tâm", “Tôi mới mua rồi”, "Hiện giờ tôi không có thời gian". Hãy trình bày một cách nhẹ nhàng, từ tốn: “Tôi biết cảm giác của anh/chị thế nào. Rất nhiều khách hàng hiện tại của chúng tôi cũng từng cảm thấy như vậy. Nhưng khi họ hiểu ra rằng họ có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian nhờ sử dụng sản phẩm của chúng tôi, họ đã vô cùng thích thú". Nói xong, hãy xin khách hàng cho bạn một cuộc hẹn.
5. Lấy ý kiến phản hồi
Nếu bạn muốn cải thiện bản thuyết trình của mình hay củng cố mối quan hệ với khách hàng, hãy lấy ý kiến góp ý của họ để xem bạn cần phải điều chỉnh, thay đổi gì. “Nhiều khách hàng chỉ gặp những khúc mắc nho nhỏ nhưng họ không nói mà chỉ âm thầm dừng mua sản phẩm của bạn” - Farber nhận xét. “Nhưng nếu bạn hỏi họ, họ sẽ vui vẻ nói cho bạn biết và cho bạn cơ hội để giải quyết vấn đề”.
Bán hàng lần đầu tiên
Không phải là vì họ là chuyên gia mà họ không có những bỡ ngỡ, rụt rè khi bán hàng lần đầu tiên. Hãy xem họ làm thế nào để gây ấn tượng với khách hàng trong những lần đầu ấy.
Brian Tracy:
Lúc 11 tuổi, tôi đi bán xà phòng dạo để kiếm tiền đi trại hè YMCA. Lúc đầu, tôi nói “Chào cô chú/anh chị, em là Brian Tracy. Em bán xà bông làm đẹp Rosamel. Cô chú/anh chị có muốn mua một hộp không?” và mọi người thường trả lời “Không, tôi không có nhu cầu/tôi không có đủ tiền”. Bị từ chối nhiều đến phát bực, tôi quyết định thay đổi cách nói của mình: “Em bán xà bông Rosamel. Tuy nhiên, sản phẩm này chỉ dành cho phụ nữ đẹp thôi ạ”. Thế là những người trước đây cực kỳ thờ ơ liền nói: “Sản phẩm đó không dành cho tôi. Có dùng khéo cũng vô ích. Bao nhiêu tiền một hộp vậy?” Thế là xà phòng của tôi đắt hàng như tôm tươi.
Bob Bly:
Tôi đã từng được mời đi diễn thuyết và được trả tiền để làm việc đó. Thế nhưng tự mình đi đăng ký làm diễn giả thì chưa bao giờ. Một lần, tôi muốn làm ăn với một công ty phần mềm. Công ty đó đang tổ chức hội nghị thường niên cho các nhà bán hàng và tôi xin đăng ký trình bày. Tuy nhiên, người tổ chức hội nghị đó tỏ ra lưỡng lự. Anh ta sợ tôi không đủ sức gây hứng thú cho người nghe mặc dù anh ta đã có trong tay lý lịch của tôi và chủ đề sẽ trình bày. Qua điện thoại, tôi nói với anh ta: “Anh có thể gọi cho bất kỳ ai trong số những nhà tổ chức sự kiện mà tôi liệt kê trong lý lịch. Chỉ cần một người nói tôi không phải là diễn giả hay nhất mà họ từng gặp trong vài năm qua thì tôi sẽ đến nói không công cho anh”. Anh ta gọi điện cho tất cả những người tôi giới thiệu và ai cũng nói tôi có những bài trình bày rất lôi cuốn. Thế là tôi được nhận việc.
Barry Farber:
Sau khi ra trường, tôi bán quảng cáo cho một tạp chí thời trang mới. Lúc ấy, tôi rất hào hứng với công việc và nghĩ rằng đó là ấn phẩm đặc sắc nhất trên thế giới, nơi mà những nhà bán lẻ thời trang có thể giới thiệu về mình để thu hút khách hàng địa phương. Trong vòng một ngày tôi đã gọi 145 cuộc điện thoại và bán được hết các vị trí quảng cáo trên số đầu tiên. Chẳng ai bảo là tôi có kinh nghiệm, kiến thức hay kỹ năng gì. Tất cả đều là nhờ sự nhiệt tình, lòng chân thành, đam mê và nỗ lực làm việc chăm chỉ. Suy cho cùng, những phẩm chất ấy có thể đánh bại bất kỳ bí quyết thành công nào.
Linda Richardson:
Trước kia tôi là một giáo viên và đã đứng lớp doanh nghiệp trước khi mở công ty đào tạo kỹ năng bán hàng. Trong 4 tháng đầu, tôi không hề tìm được một khách hàng nào. Tôi tự nhủ mình phải thực hiện đúng với điều mà mình rao giảng, đó là trong những lần tiếp xúc bán hàng tới, tôi sẽ không đề cập đến sản phẩm của mình cho đến cuối cuộc gặp. Tôi sẽ vun đắp mối quan hệ và dành thời gian lắng nghe nhu cầu của khách hàng để từ đó tìm ra chỗ đứng cho sản phẩm của mình. Tôi đã lấy hết nỗ lực để làm điều đó và đã thành công. Cuối cuộc gặp, vị khách hàng đó nói: “Cô làm tôi thực sự bất ngờ đấy. Khi nào chúng ta bắt đầu nhỉ?”. Tóm lại, điều làm nên sự khác biệt ở đây là đi sâu tìm hiểu nhu cầu của khách hàng và thực sự biết rõ công ty của họ là như thế nào, muốn đạt được gì và tại sao.
Shari Posey:
Khi tôi giới thiệu loạt băng audio của mình ở một hội chợ thương mại, tôi đã đàm phán để có thêm diện tích tổ chức các hội thảo giới thiệu thông tin sản phẩm. Tôi mời những doanh nhân có tên trong các băng audio của mình đến trình bày về cách họ khởi nghiệp và trả lời những thắc mắc của thính giả. Tôi tin là nhờ chính những cuộc hội đàm nho nhỏ này mà mình bán được nhiều băng audio đến thế tại hội chợ. Cung cấp thông tin là cách bạn tuyên bố rằng mình quan tâm đến khách hàng và sẵn sàng tặng không cho họ cái gì đó dù họ có mua sản phẩm/dịch vụ của bạn hay không. Khi bạn tổ chức một hội thảo giới thiệu thông tin, hãy chọn một diễn giả có tài hùng biện, một người có khả năng thuyết trình lưu loát về những lợi ích của sản phẩm/dịch vụ mà bạn đang bán.